Piąta grupa spadkobierców

Jeśli brak jakichkolwiek osób, które mogłyby dziedziczyć zgodnie z zasadami, które zostały wymienione powyżej, spadek przypada gminie, w której spadkodawca ostatnio zamieszkiwał przed swoją śmiercią. Jeżeli miejsca zamieszkania nie da się ustalić, albo miejsce to znajdowało się za granicą cały spadek przypada Skarbowi Państwa.

Sytuacja dzieci adoptowanych

Zanim opiszemy sytuację w jakiej znajdują się dzieci adoptowane przy dziedziczeniu z ustawy, musimy wyjaśnić czym jest adopcja i jakie mamy rodzaje adopcji. 

Przez adopcję rozumiemy uznanie biologicznie obcego dziecka jako własne. Zarówno nowi rodzice, jak i nowe dziecko nabywają takie prawa jak w naturalnej rodzinie. Zgodnie z prawem, adoptować można jedynie osobę małoletnią czyli taką, która nie ukończyła 18 lat i nie zawarła związku małżeńskiego. Jeśli dziecko ma więcej niż 13 lat do adopcji wymagana jest zgoda sądu rodzinnego. 

 Możemy wyróżnić dwa rodzaje adopcji:

1) pełną – w przypadku której adoptowane dziecko nabywa identyczne prawa, tak jakby było urodzone w rodzinie, która je adoptuje. Jednocześnie zanikają wszystkie powiązania między dzieckiem a jego prawdziwymi (biologicznymi) rodzicami – od momentu adoptowania dziecko traci jakiekolwiek powiązania z matką i ojcem, którzy je spłodzili, a nowi krewni dziecka traktowani są tak jakby byli jego naturalnymi krewnymi. Krótko mówiąc, dziecko adoptowane w pełni jest traktowane identycznie i ma takie same prawa jakby było naturalnym dzieckiem nowej rodziny.

2) niepełną – która różni się od adopcji pełnej tym, że nowi krewni dziecka nie są traktowani tak jakby byli jego naturalnymi krewnymi. Poza tym wszystko wygląda tak samo jak w przypadku adopcji pełnej.

Adopcja pełna

W przypadku adopcji pełnej dziecko adoptowane nabywa identyczne prawa spadkowe jak dzieci biologiczne spadkodawcy. Oznacza to, że w rodzinie między „prawdziwym” dzieckiem a dzieckiem adoptowanym nie ma żadnej różnicy. Do takiego dziecka odnoszą się wszystkie zasady, które zostały opisane w niniejszym rozdziale.

Przykład:

Stefan i Anna mieli jedno dziecko – Hannę. W wyniku błędu lekarskiego Anna nie mogła mieć więcej dzieci, chociaż bardzo tego chciała. Stefan i Anna zdecydowali więc, że adoptują dziecko – Pawła, którego biologiczni rodzice oddali do domu dziecka zaraz po urodzeniu. Paweł został zaadoptowany w pełni, co oznacza, że ma identyczne prawa jak Hanna. 

Po śmierci Stefana w częściach równych będą dziedziczyć Anna, Hanna i Paweł.Gdyby Paweł miał dzieci, a sam by zmarł przed Stefanem, to do dziedziczenia doszłyby właśnie dzieci (ponieważ są one traktowane jak prawdziwe wnuku Stefana).

Należy przy tym dodać, że jeśli umrą biologiczni rodzice Pawła to Paweł nie będzie po nich dziedziczył, ponieważ w przypadku adopcji pełnej traci on jakiekolwiek powiązania ze swoimi prawdziwymi rodzicami.

W pewnych sytuacjach adopcja pełna może zostać rozwiązana przez sąd. Adopcja ustaje wtedy w momencie uprawomocnienia się orzeczenia tj. w ciągu 14 dni od dnia wydania postanowienia lub doręczenia postanowienia z uzasadnieniem (jeśli składaliśmy wniosek o sporządzenie uzasadnienia). Postanowienie nie uprawomocni się jednak jeśli w w/w terminie zostanie złożona apelacja (która została szczegółowo omówiona w podrozdziale 1.6.2.2.) Rozwiązanie takie nie jest jednak możliwe po śmierci adoptowanego dziecka, albo po śmierci osoby, która adoptowała. 

WYJĄTEK – adoptowane dziecko nie dziedziczy, jeśli osoba, która je adoptowała przed śmiercią wystąpiła do sądu z żądaniem rozwiązania adopcji.

Adopcja niepełna

Jedyna różnica między adopcją pełną i niepełną jest taka, że w przypadku tej drugiej po adoptowanym dziecku nie dziedziczą nowi krewni.

Przykład:

Stefan miał dwójkę dzieci – Pawła i Hannę. Paweł był biologicznym dzieckiem Stefana; Hanna natomiast została adoptowana przez Stefana gdy miała 2 lata. Dziś Hanna ma 30 i dwójkę dzieci. Dnia 1 marca 2010 r. Stefan zginął w wypadku samochodowym, a zaraz po Stefanie, ze smutku po stracie syna, zmarł Władysław – jego ojciec. W takiej sytuacji po Władysławie może dziedziczyć tylko Paweł, a nie może Hanna ani żadne z jej dzieci. Tak samo Władysław nie mógłby dziedziczyć po Hannie, ponieważ nie była ona w pełni adoptowana.

Poza tym w takiej sytuacji Paweł ma prawo dziedziczyć po swoich biologicznych rodzicach (chociaż oni takiego  prawa  nie  mają),  a  także po swoich  biologicznych  krewnych  (np.  innych  dzieciach rodziców, którzy oddali Pawła do domu dziecka).

Co to jest testament?

Testamentem nazywamy dokument, w którym dana osoba zawiera informacje o tym kto i w jakich częściach będzie po niej dziedziczył na wypadek jej śmierci. Jest to jedyny sposób na to, aby zgodnie z prawem samemu określić grupę spadkobierców – żaden inny dokument nie będzie ważny.

Postanowienia  testamentu  nie  mogą  być  realizowane  przed  śmiercią  osoby  która  go napisała. Oznacza  to,  że  wszystkie  życzenia  spadkodawcy  spełniane  są  dopiero  wtedy,  kiedy umrze – nie można np. dzielić majątku spadkowego jeśli ktoś jeszcze żyje, bez względu na to w jakim stanie się znajduje. Spadkodawca nie może też za życia zawrzeć umowy ze spadkobiercami, że po śmierci to właśnie oni otrzymają spadek.

Co powinno się znaleźć w testamencie?

Testament powinien przede wszystkim zawierać postanowienia dotyczące losów majątku po  śmierci osoby,  która  go  napisała.  W  szczególności  powinny  się  w  nim  znajdować  informacje o  tym, kto  dziedziczy spadek,  w  jakiej  kolejności,  w  jakiej  części,  czy  chcemy  pozbawić  kogoś zachowku albo wskazanie, że ktoś jest niegodny dziedziczenia. Ponadto w testamencie mogą się znaleźć:

a) Postanowienia  o  tym  kto  ma  być  wykonawcą  testamentu,

b) Polecenia dla pewnych osób,

c) Sugestie, przeprosiny, pożegnanie, wyjaśnienia itp. (nie powodują one, że testament jest nieważny).

Testament  powinien  być  dokładny.  Nie  może  on  zawierać  ogólnych stwierdzeń  tylko konkretne imiona i nazwiska oraz stwierdzenia, na podstawie których będzie jasne kto otrzyma jaką część spadku. Nie może być stwierdzeń typu – „chciałbym abyście otrzymali po mnie trochę ziemi” albo „chciałbym żebyście coś po mnie otrzymali”.

Kto może sporządzić testament?

Testament może sporządzić tylko:

• osoba fizyczna (co jest oczywiste, bo tylko osoba fizyczna może umrzeć). Oznacza to, że testament nie może zostać sporządzony przez np. zarząd spółki  albo radę gminy,
• osoba pełnoletnia, czyli mająca 18 lat (wyjątkowo kobieta, która przed ukończeniem 18 lat zawarła związek małżeński jest taktowana jakby była pełnoletnia),
• osoba, która nie jest ubezwłasnowolniona  (czyli  taka  osoba,  nad  którą  nikt  nie sprawuje opieki z powodu np. choroby psychicznej, czy niedorozwoju umysłowego).

Jeśli  osoba,  która  pisze testament  nie  spełnia  wyżej  określonych  warunków  to  testament będzie nieważny!