piątek, 7 listopada 2014

Co zrobić gdy przepadnie termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku?

Jeśli spadkobierca w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że jest uprawniony do spadku, nie złoży takiego oświadczenia to następują takie same skutki jakby spadkobierca złożył oświadczenie o przyjęciu spadku bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkodawcy (czyli wprost). Skutki takie dotyczą zarówno spadkobierców ustawowych jak i testamentowych.

Przykład:
Stefan Kowalski zmarł 1 marca 2010 r. Jego córka – Hanna Kowalska – dowiedziała się o tym w dniu 12 marca 2010 r. w związku z czym ma czas do 12 września 2010 r. na złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z pełną odpowiedzialnością za długi (tj. wprost), z ograniczeniem odpowiedzialności za długi (tj. z dobrodziejstwem inwentarza) lub oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Jeśli Hanna Kowalska nie złoży żadnego oświadczenia do dnia 12 września 2010 r. lub złoży je 14 września 2010 r. to znajdzie się w takiej sytuacji jakby przyjęła spadek wprost (tj. w całości bez żadnych ograniczeń). Po upływie 6-miesięcznego terminu nie można już złożyć oświadczenia o przyjęciu spadku z ograniczeniem odpowiedzialności za długi (tj. z dobrodziejstwem inwentarza) albo oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Od powyższej sytuacji istnieją dwa wyjątki:

1) Jeżeli spadkobiercą jest osoba, która:
  • nie ma skończonych 18 lat,
  • ma prawnego opiekuna albo przedstawiciela ustawowego,
  • powinna być ubezwłasnowolniona (tzn. powinien być ustanowiony dla niej opiekun),
  • jest osobą prawną,
to brak oświadczenia w 6-miesięczny terminie, o którym mowa wyżej, jest równoznaczny z przyjęciem spadku z ograniczeniem tej odpowiedzialności (tj. z dobrodziejstwem inwentarza).

Przykład:
Stefan Kowalski zmarł 1 marca 2010 r. Jego córka – Hanna Kowalska, która jest chora psychicznie – dowiedziała się o tym w dniu 12 marca 2010 r. Prawnym opiekunem Hanny jest jej mąż Aleksander, który dowiedział się o śmierci Stefana 24 marca 2010 r. W związku z tym termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu spadku z pełną odpowiedzialnością za długi (tj. wprost), z ograniczeniem odpowiedzialności za długi (tj. z dobrodziejstwem inwentarza) lub oświadczenia o odrzuceniu spadku mija 24 września 2010 r. Jeśli Aleksander nie złoży żadnego oświadczenia do dnia 24 września lub złoży je 26 września to Hanna znajdzie się w takiej sytuacji jakby przyjęła spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkodawcy (tj. z dobrodziejstwem inwentarza).

Jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za długi (tj. z dobrodziejstwem inwentarza) to uważa się, że także pozostali spadkobiercy, którzy nie złożyli żadnego oświadczenia przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Z taką sytuacją mamy do czynienia w następującym przykładzie:
Stefan Kowalski zmarł 1 marca 2010 r. Jego córka – Hanna Kowalska – dowiedziała się o tym w dniu 12 marca 2010 r. w związku z czym miała czas do 12 września 2010 r. na złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z pełną odpowiedzialnością za długi (tj. wprost), z ograniczeniem odpowiedzialności za długi (tj. z dobrodziejstwem inwentarza) lub oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Dnia 14 września Hanna zorientowała się, że zapomniała złożyć w sądzie oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Teoretycznie, po upływie 6-miesięcznego terminu do złożenia oświadczenia, Hanna powinna znaleźć się w takiej sytuacji jakby złożyła oświadczenie o przyjęciu spadku bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (wprost). Jednak okazało się, że dnia 10 czerwca 2010 jej brat Paweł złożył oświadczenie o przyjęciu spadku z ograniczeniem odpowiedzialności za długi (tj. z dobrodziejstwem inwentarza). W związku z tym, Hanna znajdzie się w takiej sytuacji jakby złożyła identyczne oświadczenie jak brat.

Należy przy tym wszystkim pamiętać, że złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku lub o jego odrzuceniu jest definitywne i nieodwołalne. Oznacza to, że nie można później zmienić zdania i wycofać oświadczenia. Ponadto, prawo nie zezwala na wybiórcze przyjęcie spadku tzn. zadecydowanie samemu co się chce odziedziczyć, a czego nie - albo przyjmuje się cały należny danej osobie spadek albo się go w ogóle nie przyjmu


Jak uzyskać potwierdzenie, że jesteśmy spadkobiercami.

Jak już wspomniano w poprzednim rozdziale spadkobierca nabywa spadek w momencie śmierci spadkodawcy. Jednak żeby spadkobierca otrzymał potwierdzenie, że to właśnie on odziedziczył majątek potrzebne jest albo tzw. stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia. To pierwsze spadkobierca może uzyskać w sądzie, drugie zaś u notariusza. Zróbmy małe porównanie, które z tych potwierdzeń jest korzystniejsze dla spadkobiercy:


Po stwierdzeniu nabycia spadku lub poświadczenia dziedziczenia, spadkobierca zyskuje oficjalne potwierdzenie, że jest spadkobiercą. Takie potwierdzenie jest potrzebne w wielu dziedzinach życia – bez niego nie można na przykład uzyskać wpisu do księgi wieczystej.
Stwierdzenie nabycia spadku i poświadczenie dziedziczenia zostaną szczegółowo opisane w dwóch kolejnych podrozdziałach.